மணிப�ப�ரில� �ன வன�ம�ற� மற�ற�ம� �ர�ியல� ந�ர�����ி �ாரணமா� �னாதிபதி ����ி (President’s Rule) �மல�ப��த�தப�ப���த�. �ரம�பத�தில�, மணிப�ப�ரில� வன�ம�ற� ����த�தில� �ர�ந�தப�த� �னாதிபதி ����ி �மல�ப��த�தப�ப�வில�ல�. �னால�, 2025 -ம� �ண��ின� த�����த�தில� மாநிலத�தில� �ற�ப��� ����ியம�ப�ப� ம�����ம� (Constitutional Breakdown) �ாரணமா� �னாதிபதி ����ி �மல����� வந�தத�.
மணிப�ப�ரில� ��ந�த 2023-ம� �ண��� ம� மாதத�தில� ம�த�யி (Meitei) மற�ற�ம� �����ி (Kuki) �ம��த�தினர����� ���ய� �ன வன�ம�ற� த�����ியத�. �த� ��மார� 250����ம� ம�ற�ப����ரின� �யிர� பறித�தத�. �யிர���ண���ான�ர� ��ம�ப�யர�வ����� வழிவ��த�தத�. 2023-ம� �ண��ில� வன�ம�ற� ����த�தில� �ர�ந�தப�த�ம�, �ம�மாநில ம�தல�வர� ந. பிர�ன� �ி�� தல�ம�யிலான �ர�� ந��ித�தத�.
மணிப�ப�ர� ம�தலம����ர� பிர�ன� �ி��
�ப�ப�த�, மத�திய �ர��, Article 356 (�னாதிபதி ����ி) �ப� பயன�ப��த�தாமல�, மத�திய ப���ள� மற�ற�ம� நிர�வா�த�தின� ம�லம� ����ம� �ழ����� நில�நா��� ம�யன�றத�. �தன� �திர�லியால�, 2025 �ம� �ண��� பிப�ரவரி மாதம�, ம�தல�வர� ந. பிர�ன� �ி�� தனத� பதவிய� ரா�ினாமா ��ய�தார�. த��ர�ந�த�, �ள�ம� ����ி����ள� �ற�ப��� தல�ம�த�த�வ ந�ர�����ி மற�ற�ம� ப�திய ம�தல�வர�த� த�ர�வ� ��ய�வதில� �ற�ப��� �ழ�பறி �ாரணமா�, ����மன�றத�த��� ����� வ�ண��ிய 6 மாத �ால������ �ாலாவதியானத�.
�தன� விள�வா�, மாநில �ள�நரின� பரிந�த�ர�யின� ப�ரில�, �ர�ியலம�ப�பின� பிரிவ� 356 �ன� ��ழ�, 2025 �ம� �ண��� பிப�ரவரி 13 �ன�ற� மணிப�ப�ரில� �னாதிபதி ����ி �மல����� வந�தத�. �த� �ன வன�ம�ற�யின� த��ர����ியா� �ர�வான �ர�ியலம�ப�ப� �யந�திரத�தின� ம�����ம� (Failure of Constitutional Machinery) �ன�ற ��ிப�ப��யில� நி�ழ�ந�தத�.
மணிப�ப�ர�ப� ப�ற�த�தவர�, �ள�ம� ����ி மத�தியில�ம�, மாநிலத�தில�ம� �ர� ����ியா� �ர�ந�ததால�, �னாதிபதி ����ிய� �மல�ப��த�த�வதற���ப� பதிலா�, மத�திய �ர�� ப���ள� �ன�ப�பி, மாநில நிர�வா�த�த��ன� �ண�ந�த� நில�ம�ய��� �மாளி��� ம�தலில� ம�யற��ி ��ய�தத�. ��ர����மா�, மணிப�ப�ரில� �னாதிபதி ����ி, �ன வன�ம�ற�ய��� �����ப�ப��த�த�வதற��ா� �ல�லாமல�, ம�தல�வர� ரா�ினாமா ��ய�தபின� ப�திய �ர�� �ம�யாததால� �ற�ப��� �ர�ியலம�ப�ப� ந�ர�����ிய� (2025) த�ர�����ம� ����ி ம�யற��ியா�வ� �மல�ப��த�தப�ப���த�.�
���ியர��த� தல�வர� திர�பதி ம�ர�ம�
�னாதிபதி ����ி �ன�றால� �ன�ன? (Article 356)
�ந�திய �ர�ியலம�ப�பின� பிரிவ� 356 �ன�பத�, �ர� மாநிலத�தில� �ர�ியலம�ப�ப� �யந�திரம� ம�����ிவி���த� �ன�ற� ���ியர��த� தல�வர� �ர�தினால�, ����� �னாதிபதி ����ிய� �மல�ப��த�த �தி�ாரம� �ளி���ிறத�.
�யிரிழப�ப��ள�ம� ��த���ள�ம�:
மணிப�ப�ர� வன�ம�ற� ம�தல��ள� 2023 ம� 3 �ன�ற� த�����ி, 2025 �ம� �ண��ில�ம� ����ா���� த��ர��ிறத�. ��ந�த �ண��� நவம�பர� மாதம� நிலவரப�ப�ி, �ந�த �ன வன�ம�ற�யில� 258 ப�ர� �யிரிழந�த�ள�ளனர�. (மார��� 2025 நிலவரப�ப�ி 260 ����ம� �தி�மான �யிரிழப�ப��ள�ம� �றிவி���ப�ப����ள�ளன.)
�லவரத�தின�ப�த�
- �தில� ம�த�யி மற�ற�ம� �����ி-�� �ம��த�த��� ��ர�ந�தவர��ள� மற�ற�ம� பாத��ாப�ப�ப� ப��யினர� ������வர�.
- 1,100 ����ம� ம�ற�ப����ர� �ாயம��ந�த�ள�ளனர�. 30 ����ம� ம�ற�ப����ர� �ாணாமல� ப�ய�ள�ளனர�.
- 60,000-����ம� ம�ற�ப����ர� வ����ள� �ழந�த� நிவாரண ம��ாம��ளில� த���ம� ���ந�தனர�.
- 4,700 ����ம� ம�ற�ப��� வ����ள� த�யி���� �ரி���ப�ப���ன �ல�லத� ��தப�ப��த�தப�ப���ன.
- ��மார� 400 ����ம� ம�ற�ப��� த�வாலய���ள�ம� (Churches), 130 ����ம� ம�ற�ப��� ��யில��ள�ம� (Temples) ��தப�ப��த�தப�ப���ன.
- �ாவல� த�ற�யின� �ய�த�� �ி������ளில� �ர�ந�த� 5,600 ����ம� ம�ற�ப��� �ய�த���ள� வன�ம�ற��� ��ழ����ளால� ��ள�ள�ய�ி���ப�ப���ன. �தில� 1,800 ����ம� ம�ற�ப��� �ய�த���ள� ம����ப�ப����ள�ளன.
வன�ம�ற�����ப� பிற�� �ரண��� �ம��த�தினர�ம� தா���ள� ப�ர�ம�பான�ம�யா� வ�ி����ம� ப��தி�ள�����த� தனித�தனிய� ��ன�ற� ���ிய�றிவி���தால�, �ர� �ம��த�தினர�����ம� ���ய� �ி���த�த��� ம�ழ�ம�யான பிரிவ� நில� (Segregation) �ற�ப����ள�ளத�. ப�ரிய �ளவிலான வன�ம�ற��ள� ��ற�ந�தால�ம�, 2025 மார��� மாதத�தில�ம� �ில �����ளில� ம�தல��ள�, த�ப�பா���ி�� ���� மற�ற�ம� ��ல��� �ம�பவ���ள� நி�ழ�ந�த�ள�ளன.
